Zaanse Schans
De Zaanse Schans is de plek in Noord-Holland om draaiende windmolens te zien. Deze Zaanse windmolens staan op een historische waterkant.
De Zaanse Schans is de eerste stop op onze halve-dagtour door Waterland en misschien wel de meest interessante. Niet veel mensen weten dat dit de plek is waar de eerste industriële revolutie plaatsvond. Toen zo rond 1600 in Holland de windmolen werd geperfectioneerd, bracht dat een enorme omwenteling teweeg.
Hollandse windmolens
Windmolens konden goedkoop en veel produceren. Ze konden zagen, malen, stampen en pletten, veel sneller en veel meer dan mensen dat konden. Ze waren onvermoeibaar en konden als het moest dag en nacht doorwerken. Zonder windmolens zou Nederland niet bestaan. Molens legden onze polders droog, zaagden hout voor onze scheepsvloot, pletten zaden voor olie en maakten papier en verf. Deze wonderlijke machines zijn dan ook onlosmakelijk met Holland verbonden.
Aan de rivier de Zaan stonden er op het hoogtepunt in de achttiende eeuw honderden bovenkruiers, paltrokken en andere windmolens met exotische namen. Maar toen in de negentiende eeuw de tweede industriële revolutie op stoom kwam, raakten de windmolens aan lager wal. Om te voorkomen dat alle molens voorgoed zouden verdwijnen, werden in de jaren zestig de laatste stukken erfgoed op diepladers gezet en naar de Schans gereden.
Zaanstreek
De molens en gebouwen van de Zaanse Schans zijn dan ook origineel uit die tijd. Bovendien zijn de meeste molens in bedrijf en produceren ze nog zoals toen. Zoals de kleine maar dappere specerijenmolen de Huisman, waar je exotische specerijen kunt ruiken uit de Oost en kunt zien hoe zo’n lange zeereis verliep.
Even verderop staat verfmolen de Kat, die verf produceert zoals in de tijd van Rembrandt, Vermeer en Hals. Met natuurlijke verfstoffen en lijnzaadolie maakt De Kat verf waarmee schilderijen van oude meesters worden gerestaureerd. Aan het eind van de dijk staat houtzaagmolen Het Jonge Schaap. Door houtzaagmolens als deze kon de Zaanstreek op enorme schaal schepen bouwen voor de almaar groeiende Hollandse vloot.
De Zaanstreek werd later de bakermat voor kruideniers en koekjesbakkers. Verkade, Albert Heijn, Honig en Duyvis hebben hier allemaal hun oorsprong. Nog steeds zit er in de Zaanstreek veel voedselindustrie. Afhankelijk van de wind hangt er op de Zaanse Schans daarom vaak afwisselend de geur van cacao, tomatensaus of borrelnootjes!
Country name | The Netherlands |
---|